Vandaag wordt de vijfenzestigste verjaardag gevierd van Tony Meloto. We hebben geen idee wat er allemaal op het programma staat, maar zien in de grote half overdekte zaal van de farm honderden stoelen klaar staan. Gisteren werd er hier al druk geoefend met zingen.
We beginnen echter om zeven uur met ontbijt in het restaurant. We herkennen enkele stafleden en vrijwilligers. Na het eten vraagt iemand die we nog niet kenden, of hij bij ons aan tafel mag komen zitten. Hij stelt zich voor als Ben, en blijkt een zeer inspirend lid van het bestuur van GK te zijn. Hij was wiskundeprofessor, en rector van een universiteit in Manilla. Hij is nu het hoofd van de Farm Village University, dat een Silicon Valley voor social entrepreneurship moet worden. We praten een uur met elkaar over GK en de armoedeproblematiek.
Als het verjaardagsprogramma begint, is de zaal nog maar deels gevuld. Vanwege het drukke verkeer blijken veel gasten uit Manilla te zijn vertraagd. In de loop van de ochtend zien we Tony Meloto regelmatig opstaan om weer een nieuw groepje gasten te verwelkomen.
De ochtend begint met een quiz over Tito Tony zelf. Zo is er de vraag uit welke boom hij als jongen is gevallen, waardoor hij aan één oog blind is geworden. (Het antwoord: een mangoboom). Ook de rest van het verjaardagprogramma heeft een zeer persoonlijk karakter. Zo wordt aan een groot aantal mensen gevraagd naar hun eerste ontmoeting met Tito Tony. Uit hun reacties blijkt een grote bewondering voor hem. Uit de verhalen van enkele van zijn kinderen blijkt dat de werklust en passie voor de armen voor hun gezin ook zijn negatieve kanten hebben gehad, omdat Tito Tony bijvoorbeeld tweemaal niet aanwezig heeft kunnen zijn bij de diplomauitreiking van zijn kinderen.
Er werd verteld dat Tony 's-morgens vaak al om vijf uur aanwezig was in de sloppenwijken om met bendeleiders te praten. 's-Middags had hij dan vaak besprekingen met de rijken en machthebbers, en alleen 's-nachts was hij dan bij zijn vrouw. Zij was bij der party wel aanwezig, maar is steeds zeer op de achtergrond gebleven. De vele sprekers worden afgewisseld door een programma van dans en muziek, door kinderen en jongeren die profiteren van het werk van GK. Veel sprekers zijn hun verhaal begonnen in het engels, maar zodra het emotioneel of humoristisch werd, schakelden ze dan over op tagalog, waardoor de clou ons vaak is ontgaan. Ėén verhaal is helemaal in het tagalog gedaan, maar vanwege de introductie en het zeer emotionele karakter is de clou ons hier wel duidelijk geworden. Het is het verhaal van een bendeleider en moordenaar uit één van de destijds grootste en gevaarlijkste sloppenwijken van Manilla. Dankzij Tony Meloto is hij op het rechte pad gekomen, heeft als eerste een nieuwe woning uit het GK programma gekregen en helpt nu als vrijwilliger bij andere GK projecten.
Om voor zo'n woning in aanmerking te komen moet je behoren tot de doelgroep van de armste der armen. Enkele jaren geleden is er ophef ontstaan omdat iemand die meedraaide in het GK programma in het bezit bleek van een karaoke apparaat, zodat er werd gezegd dat hij niet echt arm kon zijn. Toekomstige 'huiseigenaren' moeten aan een groot aantal voorwaarden voldoen, en moeten hun leven radicaal veranderen. Zo mag er geen sprake meer zijn van het in het openbaar drinken van alcohol, mogen ze niet meer gokken (en moeten dus de vele vechthanen wegdoen, die je bij vrijwel iedere hut ziet) en moeten hun kinderen naar school gaan. In totaal moeten de leden van een gezin 1800 uur werken aan zichzelf en aan hun toekomstige buurt door de huizen zelf te bouwen, en deel te nemen aan cursussen en trainingen. Het idee is dat mensen die samen met hun toekomstige buren werken aan hun huizen en aan gezamenlijke voorzieningen zoals een buurthuis of schooltje, de basis leggen voor een vreedzame community. Het hebben van een eigen, stevig en fraai huis heeft zo'n grote aantrekkingskracht op de doelgroep, dat ze de 1800 uur er graag voor over hebben. Nadat de huizen zijn betrokken, ziet een gekozen buurtbestuur toe op het naleven van de regels. Indien na drie waarschuwingen het gedrag niet in orde is, moeten ze hun huis weer inleveren. Alleen al het hebben van een adres zorgt ervoor dat mensen kunnen solliciteren op een baantje, wat ze voorheen niet konden. Een groot deel van de bewoners ontgroeien zo het leven van een arme, en blijken in staat om leiderschap te tonen in hun eigen gemeenschap, maar ook als vrijwilliger in nieuw op te zetten GK villages. Hun kinderen doen het vaak erg goed op school en ontvangen soms zelfs een beurs om aan een universiteit te gaan studeren.
Een deel van de mensen die dit alles ook financieel mogelijk maken, hebben we tijdens de lunch ontmoet. Het gaat voor een deel om Filipijnse expats die soms als arme sloeber naar de VS zijn gegaan en daar door hard werken fortuin hebben gemaakt. Op scholen en buurtgebouwen in buurten die we later zullen bezoeken, wordt hun naam vaak met grote letters vermeld. Het merendeel van de weldoeners die grond en bouwmaterialen beschikbaar stellen, of onderwijs sponsoren, behoren echter tot de Filippijnse upperclass. Tijdens de lunch spreken we een aantal van hen. Zo zijn er twee dames die samen met de zus van de president vanuit Manilla zijn gekomen. Ze blijken GK te zien als een grote kans voor hun land, maar waren daarnaast ook zeer geïnteresseerd in onze wereldreis.
Een man aan wie we worden voorgesteld heeft de franse wijn voor de lunch van de honderden gasten aangeboden. Voor speciale gasten (zoals hij ons beschouwde) had hij ook nog een paar flessen champagne koud staan. De afgelopen jaren heeft hij regelmatig kroonprins Willem Alexander ontmoet, en als onze koning in april het land bezoekt, zal hij bij hem logeren, zo sprak hij trots. Als je dergelijke mensen weet te interesseren voor een beweging die armoede tegengaat, heb je wel wat bereikt, vind ik.
Na de lunch bezoeken Hetty en ik de diverse onderdelen van de farm. Het gaat zowel om tuinbouw als om veeteelt. Wat hier als een innovatie wordt gezien, schapen en geiten die in verhoogde hokken op een plastic raster leven, hebben we in Nederland mogelijk al weer achter ons gelaten met het oog op dierenwelzijn. Daar heeft men in dit land zo te zien nog weinig oog voor. Zo zien we hier geiten waarvan zowel de horens als de oren zijn verwijderd, waardoor ze er nogal vreemd uitzien. Eerder al zagen we levende vissen op marktkramen, mensen die in een visvijver voor de lol vissen vangen met een hengel en hun vangst zonder water in een emmer gooien, en een haan in een dichtgebonden boodschappentas.
Na het diner gaan we bijtijds naar bed, want we willen morgen immers verder met onze rondreis over Luzon. Het zal echter anders lopen.
Theo