We rijden met de trein van Bandung naar Sultanaat Jogyakarta, een prachtige rit langs felgroene rijstvelden, palmbomen, dorpjes van bamboe en enorme vulkanen. We roepen Indonesië uit tot winnaar van de 'mooiste land van Zuid-Oost Azië' prijs.

Na een rit van ongeveer zeven uur zijn we op de plaats van bestemming. We gaan meteen naar het Candi Prambaran, een Hindoe tempel uit de negende eeuw, gewijd aan niet één, niet twee, maar aan maar liefst drie goden: Vishnu, Brahma en Shiva. Het is een minder hoge en twee eeuwen oudere versie van Angkor Wat in Cambodja, maar niet minder fraai. De reliëfs langs de buitenwanden vormen twee stripverhalen, die vertellen over de doldwaze avonturen van respectievelijk Krishna en Sita. Nog altijd wordt de Ramayana, het verhaal over Sita, bij volle maan opgevoerd door lokale dansers. Toen het complex rond 1811 werd herontdekt, was het een grote hoop stenen. In mei 2006 is veel restauratiewerk weer tenietgedaan door een zware aardbeving, die bijna zesduizend levens kostte. Als je nu de centrale tempels bezoekt, moet je een blauwe bouwhelm op.

De volgende dag bezoeken we een batik atelier, waar ze kleurige motieven maken op zijde en katoen. Het resultaat is prachtig. Helaas voldoen de processen met synthetische kleurstoffen, zoutzuur, wasbenzine en vuur nog niet helemaal aan moderne richtlijnen - en dat is een understatement. Ik stel me voor hoe de FNV Batik Bond in Nederland zou reageren op deze arbeidsomstandigheden.

De omstandigheden zijn bij een Wayang-poppen atelier iets beter. Mannen zitten op een kruk geduldig gaatjes te tikken in het leer van waterbuffels. Daarna wordt het leer geschuurd en geverfd. Een jongen vertelt over de motieven, die al eeuwen ongewijzigd zijn. Gaat over de balans tussen instinct, gevoel en verstand en over de relatie tussen universum, familie en individu. Het kost meer dan een maand om een wayang pop te maken. Ook bij de Taru Martani sigarenfabriek gebeurt bijna alles met de hand: bladeren selecteren en rollen, maar ook sigarenkistjes in elkaar plakken. In het droge seizoen werken er ca. 250 vrouwen. Geen mannen, want die zouden minder netjes werken.

We bezoeken het Kraton, het paleis van de tiende Sultan van Jogyakarta. De tentoonstelling gaat grotendeels over Sultan Hamengko Bowono IX, bijgenaamd 'Sultan Henkie' (geen grap). Sultan Henkie was populair, omdat hij het opnam tegen Soeharto. Alles is verzameld, zelfs de koninklijke ovenwanten hangen achter glas. Ook de 'dodelijke ijsschep' is tentoongesteld. Sultan Henkie stierf namelijk in 1988 te Washington aan een giftig dessert.

In Jogyakarta wapperen gele vlaggetjes vanwege een bijeenkomst van Golkar, de partij die is opgericht door wijlen Soeharto. Na een coup en bijbehorende slachtpartij, een groot succes voor de CIA, heeft Soeharto dertig jaar een corrupt regime geleid. De huidige kandidaat van de Golkar partij voor de verkiezingen van 2014 is de rijkste man van Indonesië. Dat is toevallig! We spreken een oudere Javaan, die geen goed woord over heeft voor alle politici sinds 1965. Hij noemt de huidige regering van Susilo Bambang Yudhoyono een "corrupte dictatuur". Dat is niet helemaal terecht; het land scoort weliswaar niet geweldig op de corruptie-index, maar recente verkiezingen zijn netjes verlopen.

De grootste bedreiging voor de democratie is de radicale Islam. Het officiële motto van Indonesië is "Bhinneka Tunggal Ika", wat zoiets betekent als "Eenheid in Diversiteit". Desondanks treedt de overheid volgens de Human Rights Watch niet op tegen het toenemende geweld van Soennitische Moslims tegen minderheden als Christenen, Ahmadi Moslims en Shia Moslims. Vorig jaar is in Oost Java nog een dorp met Shia Moslims afgebrand en in Atjeh is de Sharia ingevoerd. De eerste overtreders zijn al gegeseld, zij hebben zich schuldig gemaakt aan samenwonen.