Sayōnara Tokyo! Met een eerbiedige buiging nemen we afscheid van de kaleidoscopische metropool en stappen in de Shinkansen Super-Express 'Hikara'. Bij de stad Nagoya stappen we over op een boemel naar Takayama, onze bestemming van vandaag in de Japanse Alpen. Op het station van Nagoya koopt Yvonne een 'ekiben', een speciale lunchbox voor in de trein. Het idee van deze kleine gastronomische surprises is dat ze zijn gemaakt met verse en lokale ingrediënten, zodat je kunt proeven waar je bent. Leuk idee, en heel lekker eten, met rijst, yakitori, zoete bonen en verse vis. Zoals alles in Japan is het treinverkeer perfect georganiseerd. Het station en de treinen zijn brandschoon en een eventuele vertraging wordt gemeten in seconden. Nederland is echt een apenkooi vergeleken bij dit land.

Nog altijd is het de derde economie ter wereld, met ongeveer zestig bedrijven in de Fortune Global 500. De merken domineren op straat en in de etalages: Canon, Sony, Toshiba, Panasonic, Suzuki, Isuzu, Toyota, Fujitsu. We merken niets van het feit dat de afgelopen periode wordt gezien als de 'verloren decennia' omdat de Japanse economie al sinds 1990 op z'n gat ligt. Toch is het aantal Japanse bedrijven in de Global 500 bijna gehalveerd sinds 2000, terwijl de staatsschuld is opgelopen tot een slordige acht biljoen euro (acht miljoen keer een miljoen). Dat is ruim twee keer het nationale bruto jaarinkomen en daarmee de grootste relatieve schuld ter wereld, nog groter dan die van Griekenland en Zimbabwe! Tegenover de schuld van acht biljoen staan twaalf biljoen euro's particulier vermogen, waarvan ongeveer de helft spaargeld dat tegen een Nederlands lage rente op de bank staat. Het goede nieuws is dat de staat vooral leent van de eigen bevolking, waardoor de schuld nog redelijk is te betalen.

De vraag is nu hoe de motor van de Japanse economie weer net zo soepel gaat lopen als die van een Hoofddorpse Toyota Avensis. Hoe dan ook moet de huidige regering radicale economische hervormingen doorvoeren - een zware klus als je bedenkt dat Japanners gewend zijn aan 'keizan' en polderen. Tot nog toe heeft de regering hervormingen vermeden en een biljoen euro in de economie gepompt. Dat is vergelijkbaar met een auto aanduwen omdat de accu leeg is; je weet nooit wat het effect is en hoe lang je het volhoudt.

Een andere maatregel is om handelsbetrekkingen te ontwikkelen. Deze week bezoekt de Minister van Buitenlandse Zaken de Cubaanse president Raul Castro en de Minister van Financiën een Aziatische top in Azerbeidzjan, terwijl de Minister-President zijn 'zang en dans' doet in de Amerikaanse senaat, waarbij hij en passent de Japanse condoléances overbrengt voor de Amerikaanse verliezen tijdens WO II. Zeker geen excuses, aangezien zijn regering bestaat uit mannen die nog regelmatig de Yasukuni Tempel bezoeken om hun 'oorlogshelden' te eren. Shinzo Abe zelf is de kleinzoon van Nobusuke Kishi, die mede de oorlogsverklaring aan de Amerikanen ondertekende en die volgens een bekende historicus na de oorlog "America's favorite war criminal" wordt. Kishi schopt het in 1957 zelfs tot Minister-President voor de LDP, de conservatieve partij die sinds 1955 tot nu vrijwel altijd aan de macht is geweest.

Gisteren was de Nationale Herdenkingsdag van de Japanse Grondwet die in 1948 door de Amerikanen is opgesteld (Japan was bezet door de VS tussen 1945 en 1952). Op korte termijn wil de regering Abe de plicht tot pacifisme veranderen, zodat Japan weer kan deelnemen aan buitenlandse missies. In Yokohama toonden demonstranten borden met "Geen Oorlog!" Dat lijkt me een goed advies.