Zoals we gisteren in het dorp hebben afgesproken, staan er om acht uur voor het hotel twee elektrische scooters voor ons klaar. Hier zullen we vandaag veel plezier van hebben, want hoewel de afstanden tussen de tempels hier niet zo groot zijn als bij Siem Reap in Cambodja, hebben ze twee voordelen boven een gewone fiets. Ten eerste voorkomt het zweetvorming tijdens het rijden in het soms mulle zand van de onverharde wegen. Ten tweede is de rijsnelheid wat hoger dan bij een fiets, zodat we door de rijwind een beetje afkoelen. Deze twee voordelen zijn zeer welkom naast een hoed, een ruime hoeveelheid water en zonnebrandcrème, wat door iedereen wordt aangeraden voor het bezoeken van tempels op de hete en stoffige vlakte van Bagan.
Gisteren op de boot heb ik in de Lonely Planet gids de tientallen beschrijvingen gelezen van tempels en kloosters in Bagan. Aan de hand hiervan heb ik een selectie gemaakt van twintig gebouwen die we in twee dagen zouden kunnen bezoeken. Om het vinden ervan tussen de in totaal 3000 elfde, twaalfde en dertiende eeuwse tempels in Bagan te vergemakkelijken, heb ik ze gemarkeerd op de digitale kaart op de iPad. Al na een paar honderd meter rijden zien we de eerste prachtige tempels staan. Omdat ze niet tot onze selectie behoren, rijden we er snel aan voorbij. Twintig tempels in twee dagen is al erg ambitieus, alle 3000 bekijken gaat zeker niet lukken.
Langs de weg staan boomvormige cactussen, soms solitair, soms naast elkaar als heg geplant.
Op acht meter van de weg zien we betonnen putten op regelmatige afstand van elkaar. Bij zeker tien putten zijn groepjes mensen bezig met het uitrollen en doorvoeren van een kabel door waarschijnlijk een ondergrondse buis tussen de putten. Zo te zien gaat het hier om een mantelbuis voor glasvezel. Hier hebben ze straks internetsnelheden waar veel Nederlanders alleen nog maar van kunnen dromen.
Ter hoogte van de eerste tempel die we willen bezoeken, slaan we af. Via een zandpad bereiken we al snel een pleintje met een oud vierkant gebouw, en een paar moderne gebouwtjes. Een oude man is hier aan het werk. Als we onze scooters op slot zetten worden we aangesproken door een monnik, die vertelt dat dat hier niet nodig is. Hij is verbaasd als hij hoort dat dat in Nederland wel nodig is. Hoe kan dat, met allemaal rijke mensen? Over twee maanden gaat hij zelf naar Nederland, om een volgeling te bezoeken in Rotterdam. Blijkbaar gaat het hier niet om de eerste de beste monnik, die we hier bij toeval treffen. Hij spreekt goed Engels, en is zeer geïnteresseerd in onze digitale kaart met GPS op de iPad. Van alle plaatsen die we tot nu toe hebben bezocht in Myanmar kent hij de details, en zelfs de namen van hotels. Hij is verbaasd om ons hier te treffen, want hier komen nooit toeristen. Het tempeltje waar we naast staan kunnen we niet bezoeken, daarin woont de oude man, en de tempel waarnaar we op weg zijn is vanwege wegwerkzaamheden langs het zandpad nu niet bereikbaar. Daarvoor moeten we iets terugrijden en dan een andere zijweg nemen. We nemen hartelijk afscheid van deze vriendelijke monnik.
Op een kruispunt van twee zandwegen bij een dorp worden we aangesproken door twee meisjes die vragen of we hun restaurant willen bezoeken. "Later misschien", zeggen we routineus.
Als eerste bezoeken we de witte tempel Leimyethna Pahto, met binnenin fraaie fresco's over het leven van Boeddha. Buiten zitten vier meisjes met uitbundig thanakha op hun gezichten, die zich gewillig laten fotograferen, maar daarna wel om geld vragen, wat ik uiteraard weiger.
Als volgende bezoeken we drie met elkaar verbonden shrines Payathonzu, eveneens met fraaie fresco's, die ik helaas niet mag fotograferen.
Een jongen biedt ons aan om de iets verderop gelegen Thambula Pahto voor ons te openen met zijn sleutel. Dat is een buitenkansje, want volgens onze reisgids is deze tempel meestal afgesloten. We vinden hier fresco's van lange boten, paarden en van Chinees/Nepalees aandoende personen. Ook teksten in een oude taal, zowel op de muur geschreven als in een steen gegraveerd. Als de jongen klaar is met zijn rondleiding, ontrolt hij een stapeltje fraaie schilderingen op textiel. Hetty kan de verleiding niet weerstaan, en koopt voor het eerst in vier maanden een souvenir, een voorstelling van de acht dagen van de week (woensdagmorgen en woensdagmiddag worden als afzonderlijke dagen beschouwd).
De beschrijving van Nandamannya Pahto had gisteren mijn aandacht al getrokken. Er is namelijk een muurschildering 'De verleiding van Mara', waarin jonge naakte dames tevergeefs Boeddha proberen te verleiden tijdens de meditatiesessie die leidt tot zijn verlichting. De Fransman Charles Duroiselle was in 1916 zo geschokt bij het zien van deze afbeeldingen, dat hij schreef dat ze 'zo vulgair erotisch en weerzinwekkend zijn, dat ze noch kunnen worden gekopieerd, noch worden beschreven'. Ik had dan ook hoge verwachtingen bij het binnengaan van deze tempel, maar kon de betreffende afbeeldingen niet meteen vinden. Een Myanmarees zag me zoeken, deed zijn shirt half omhoog en wees vervolgens op een plaatje van nog geen vijf centimeter groot, waarop je met enige moeite een damesfiguur met blote borsten kon zien. Wat een teleurstelling!
Naast de tempel zien we twee diepe rechthoekige 'zwembaden', waarin gebouwen staan met plaatstalen daken. Het blijken gebouwen te zijn van het ondergronds klooster Kyat Kan, met uitgehakte gangen die de 'zwembaden' met elkaar verbinden. Eén van de verkopers van laquerware biedt aan om ons hier rond te leiden. In één van de gangen zien we het rieten slaapmatje van een kluizenaar-monnik, die onlangs op 91 jarige leeftijd is overleden, nadat hij twaalf jaar niet bovengronds was geweest.
Om elf uur gaan de monniken lunchen, en wij hebben ondertussen ook al wel honger gekregen. We rijden terug naar het dorp Minnanthu en treffen daar dezelfde meisjes die ons eerder al naar hun eenvoudige restaurant probeerden te lokken. Daarin zijn ze nu wel succesvol.
Naast de eettafeltjes wordt ook katoen gesponnen en geweefd. De serveerster biedt na de lunch aan om ons het dorp te laten zien. Dat geeft altijd meer inzicht in het dagelijks leven van de gewone man en meestal ook de kans om leuke foto's te maken.
Na de rondleiding koopt Hetty een geweven sjaaltje bij het restaurant.
Ondanks dat we al voor omzet hebben gezorgd in haar restaurant, en een (waarschijnlijk te duur betaald) sjaaltje hebben gekocht, wil ze nu ook nog geld hebben voor de korte rondleiding. Het is duidelijk dat de arme Myanmarezen die rijke buitenlanders zoveel mogelijk van hun geld willen verlossen.
Na de lunch beklim ik de hoge tempel Pyathada Paya, bezoeken we de prachtige Sulamani Pahto en eindigen we bij de mysterieuze Dhammayangyi Pahto met zijn hoge gangen. Het verhaal gaat dat van metselaars die tijdens de bouw geen perfect werk leverden, hun armen werden afgehakt. Dit verhaal wordt ondersteund doordat bij één van de ingangen twee platte vierkante stenen liggen met lange groeven, waarin armen precies passen, en een dwarsgroef die bij het doorhakken of -snijden behulpzaam zou kunnen zijn.
We hebben voor vandaag genoeg van de tempels en rijden via een lang zandpad terug naar ons hotel. Voordat we de scooters terugbrengen hebben we nog even tijd voor een duik in het zoutwaterzwembad.
Theo