Het is laat als we vanochtend fietsen huren, en het is ook best nog wel een eind rijden voordat we bij de tempels aankomen. Aan de rand van Siem Reap stoppen we al voor een moderne tempel, maar wel met dezelfde figuren en symbolen als wat we gisteren hebben gezien in de 900 jaar oude tempels. Uiteraard zijn deze beelden nog niet zo beschadigd en verweerd, waardoor je de details beter kunt zien. We willen vandaag oude tempels bekijken waar we gisteren niet geweest zijn, en deze liggen wat verder van Siem Reap vandaan, en ook steeds een paar kilometer van elkaar. Als eerste rijden we naar Angkor Wat, om te kijken of de apen die we gisteren hebben gezien, er nog zijn. Het is een grote groep, deels op de grond, een paar in de takken, maar ook veel spelend in het water. Het is fascinerend om de dieren te zien, veel leuker dan in een dierentuin. Eén springt bij een gehurkte toerist op zijn rug, en een ander probeert mijn rugzak open te maken. Een gids waarschuwt dat als ze eten van je af willen pakken, en je het niet geeft, dat ze dan bijten. Dat is de keerzijde van wilde dieren die zo gewend zijn aan de omgang met mensen.
Onderweg zien we weer termietennesten, zoals we die in Noord-Australië zoveel gezien hebben.
De verscheidenheid aan tempels die we vandaag bezoeken is erg groot. Eén bestaat uit vijf torens naast elkaar op een laag platformpje, een ander is juist een hoge piramide met torens. We zien fraaie beelden van leeuwen en olifanten. Veel van de tempels zijn nog niet gerestaureerd, nadat ze van het erop groeiende oerwoud zijn bevrijd. Om ze veilig te kunnen bezoeken zijn veel schots en scheef staande muren en doorgangen al wel stevig gestut, en worden sommige torens met kabels en banden bijeen gehouden. Veel restauraties gebeuren deels door externe partners, maar wel steeds met Cambodjanen erbij, die van hen het vak leren.
Net als gisteren is het vandaag weer stoffig en erg warm, ongeveer 38 graden. Het zweet druipt van ons af, en onze kleding is kletsnat.
We lunchen bij een klein restaurantje langs de weg. Hier bestellen we gekoelde kokosnoten. Nadat we de noten met een rietje hebben leeggedronken, laten we ze openbreken om het jonge vruchtvlees te kunnen eten.
Op zoek naar een tempel die we op de kaart hadden zien staan, fietsen we over een zandpad door een armoedig dorpje. Het is duidelijk dat hier nauwelijks toeristen komen; we zien hier een heel andere kant van het tempelgebied.
Om bij de meest Noordelijke tempels te komen, moeten we een flink stuk fietsen door een vlak droog akkerbouwgebied met karbouwen en termietennesten.
In en bij vrijwel alle tempels vindt je vrouwen en kinderen die van alles en nog wat aan je proberen te verkopen. Soms komt dat wel goed uit, als je bijvoorbeeld zin hebt in een geschilde mango of ananas, maar het is wel vervelend om steeds maar weer dezelfde aanbiedingen voor waaiers, armbandjes en boekjes te moeten afslaan. Ik vraag aan één van de meisjes die met een mandje met spullen loopt, of ze niet naar school moet. Dat is alleen 's-morgens, antwoord ze in verrassend goed Engels. Nadat ik haar vraag heb beantwoord waar ik vandaan kom, ratelt ze "hoofdstad Amsterdam; een, twee, drie, vier, vijf, zes, seven, eight, negen, tien". Vreemde talen leert ze al doende van de toeristen, en ondanks haar leeftijd van zeven jaar kan ik haar Engels beter verstaan dan dat van de gids van gisteren. Het blijft natuurlijk verwerpelijke kinderarbeid, maar ze steekt er blijkbaar nog wel wat van op.
Langs de brede toegangspaden naar veel tempels zitten vaak groepjes met gehandicapte muzikanten te spelen voor een aalmoes. Het gaat hier volgens de borden die erbij staan om slachtoffers van landmijnen, waarvan er in Cambodja vele zijn, en ook nog steeds bijkomen. Voor grote delen van het land is het advies om vooral niet buiten de gebaande paden te komen, omdat er nog miljoenen onontplofte landmijnen liggen.
De meest bijzondere tempel van vandaag is Preah Neak Poan. Het centrale deel is een torentje op een rond eilandje in een vijver in een ommuurd eiland in een vijver van 3,5 km lang. Deze grote vijver is volledig begroeid geweest met bomen en struiken. Nu steken er alleen nog maar dode stammen en takken boven het moerassige water uit. Een bizar gezicht. De lokale bevolking gebruikt deze houtvoorraad voor het zagen van brandhout.
We zijn net te laat voor de laatste tempel die we nog wilden bezoeken, want alle tempels sluiten om half zes.
Het is nog een uur terug fietsen naar ons guesthouse, en als we daar aankomen is het donker, en zijn we moe.
Een winkel naast ons guesthouse adverteert met kledingwassen met moderne machines, binnen twee uur klaar, en voor lage Cambodjaanse prijzen.
Om acht uur gebracht, om tien uur klaar, zou je dan zeggen. Niets is minder waar, zo blijkt. De moderne wasdroger blijkt een stoffige waslijn te zijn, die het 's-avonds niet zo goed doet. We moeten morgen om tien uur maar terug komen. Als ik aangeef dat we de kleding al om acht uur nodig hebben, wordt er beloofd dat het dan klaar zal zijn. Dat deze wasbeurt nog een staartje krijgt, zal ik morgen beschrijven.
Theo