Havana

De titel spreekt voor zich: Cuba bleek niet wat we ervan verwacht hadden.
Het begint al in de luchthaven van Lima, waar we na een lange nacht in de transitzone bijna onze vlucht moeten missen omdat we geen dollars meer hebben om het visum te betalen. Volgens verschillende bronnen koop je je visum pas in Havana, maar dat blijkt niet waar te zijn. Heen-en weergeloop naar verschillende bankautomaten, zwaaien met onze visa-kaart en de manager in kwestie proberen overtuigen om ons toch op de vlucht te laten zodat we bij aankomst kunnen betalen, baten allemaal niet. Dan maar al huilend smeken bij de rij toeristen om ons alstublieft wat geld te lenen dat we meteen zullen terugbetalen eens in Cuba. Een vriendelijke Aziatische dame geeft ons het geld en wil niet dat we haar terugbetalen, er zijn dan toch nog onbaatzuchtige mensen in de wereld. Wij blij dat we toch naar Cuba vliegen, maar al meteen bij aankomst op de luchthaven in Havana, wacht ons een tweede onaangename verrassing: we zijn bestolen door het luchthavenpersoneel in onze check-in bagage. Na aangifte bij de onvriendelijke Cubaanse chef van Lan-airlines die geen woord Engels spreekt (al een chance dat mijn Spaans er zo op vooruit gegaan is, we hadden daar anders schoon gestaan!) komt het douane-personeel Tims jas en mijn lege moneybelt terugbrengen. Deze vonden ze op de grond van de bagageruimte in het vliegtuig! Pech dat ik voor één keer mijn moneybelt in mijn rugzak had laten zitten, want normaal gezien stoppen we dit in de handbagage voor de veiligheid. Door dit voorval is het onmogelijk om nog op tijd in Santiago de Cuba te geraken om carnaval te kunnen zien. Normaal zouden we een vlucht geboekt hebben bij aankomst in Havana, maar dat kunnen we nu wel vergeten. Dankzij de hulp van een lokale gids komen we drie uur later uitgeput aan bij Casa Iraida. Daar ontmoeten we de Hollandse Janet met wie het al snel klikt en waarmee we de volgende dag samen gaan dineren in onze wijk Vedado. Wanneer we 's avonds terugwandelen slaat het noodlot alweer toe: voor onze ogen wordt Janet plots op de grond gesleurd en overvallen! Als de dief haar heuptasje probeert los te rukken, komt Titi-team to the rescue! Nog voor hij in zijn missie slaagt, schrikt hij zo van onze oerkreten (vooral die van Tim, nooit gedacht dat er zoiets uit zijn keel kon komen!) waardoor hij het op een lopen zet. Beiden gaan we ervan uit dat hij haar tasje heeft kunnen stelen, dus vol adrenaline lopen we erachter aan. Tim had iets te veel adrenaline waardoor hij over zijn eigen voeten struikelt en tegen de grond smakt. Gevolg: zwaar gekneusde ribben! Ikzelf slaag erin om hem op mijn slippers te achtervolgen en heb volgens mij nog nooit zo hard gerend! Toch blijkt de dief sneller en wanneer hij in een donker park rent, geef ik het op. Bij terugkomst blijkt alles ok met Janet en heeft ze zelfs haar heuptasje nog dat stevig bevestigd was aan haar broeksriem, wat een geluk!

Viñales

Toeval wil dat onze volgende bestemming dezelfde is als die van Janet, namelijk Viñales. Zij vertrekt met de vroege bus, wacht ons daar in de namiddag op en regelde al een mooie casa particular (verblijf bij Cubanen thuis, soort hostel in Cuba) voor ons bij de vriendelijke pelotero (honkbalspeler, de nationale sport in Cuba) Orestes. De eerste twee dagen bekomen we vooral van onze slechte eerste ontmoeting met Cuba, drinken vele lekkere mojito's, cuba libres (met Cubaanse rum die hier goedkoper is als water!), genieten van de uitzichten in de vallei vanuit onze casa en van verse kreeft als avondmaal.

Om de vallei beter te verkennen boek ik samen met de Duitse Christina een tochtje met de paarden Mojito en Reggaeton. Tim kan jammer genoeg niet mee wegens pijnlijke ribben. We draven rustig doorheen het groene landschap en bezoeken onderweg grotten, een koffieplantage waar we lekkere coco loco drinken (verse kokosnoot waarin je zelf rum mag gieten zoveel als je wil) en uiteraard mag de obligatoire tabaksplantage op dit tochtje ook niet ontbreken.

Niet enkel de rum en sigaren zijn typisch voor Cuba, maar ook het onderwaterlandschap in de Caribische Oceaan willen we niet missen.
Hiervoor rijden we met de taxi drie uur naar Maria La Gorda waar we twee keer duiken en dezelfde avond nog terugkeren naar Viñales.
Niet voor niets zit in scuba het woord Cuba vervat: de kleuren en vormen van de koralen zijn onbeschrijflijk. We zien zelfs kleuren waarvan we het bestaan niet eens kenden en al zwevend boven de zeebodem bewonderen we barracuda's, rode lionfish (supermooi!), krabben,… verstopt tussen de vele soorten koralen (zelfs het zeldzame zwarte koraal) die magnifiek oplichten in de stralen van de zon die door het helderblauwe water breken.

Trinidad

Het strikte Cubaanse regime en het feit dat toeristen enkel met Viazul-bussen mogen reizen - die slechts 1 x per dag vertrekken - en niet met lokaal vervoer, zorgt ervoor dat je je vervoer op voorhand moet boeken. Dergelijke manier van reizen zijn wij uiteraard niet gewend (een bus op voorhand boeken? Wij leven van dag tot dag!) waardoor we ons genoodzaakt voelen een taxi te nemen naar onze volgende bestemming: Trinidad. In de taxi ontmoeten we de Franse vrienden Julie en Etienne waarmee we uiteindelijk 5 dagen samen reizen. Het wordt een win-win situatie, want door samen taxi's en kamers in de casa's te delen is het goedkoper en veiliger reizen en ondertussen leer ik Julie en Etienne hoe je moet onderhandelen voor een goede prijs met de vele ronselaars, in Cuba beter gekend als de jineteros. Deze vaardigheid heb je in Cuba dagelijks nodig, want ronselen kunnen de Cubanen tot vervelens toe als de besten! Taxichauffeurs, bici-taxichauffeurs, reisagenten, obers, kraampjesverkopers, … allemaal proberen ze je af te zetten! Zelfs voor een ijsje, een TuKola (Cubaanse cola, want Amerikaanse bedrijven zijn hier uiteraard compleet afwezig) of een simpele fles water moet je afdingen.
Als je denkt dat je een gezellige praatje kan maken met een local, heb je het fel mis. Telkens weer heeft de praatjesverkoper een verborgen agenda en probeert hij jou iets te verkopen. Zelfs wanneer we een dagje relaxen op het strand Ancon in Trinidad en verfrissing zoeken in de zee, komt er een jinetero zijn versgevangen kreeften in een visnet verkopen om vanavond op te eten in het restaurant van zijn neef. Onvoorstelbaar, tot in de zee achtervolgen ze je nog!

Ook een potje liegen is hen niet vreemd. Als we een ritje met paard en kar boeken naar een waterval in Trinidad, blijkt de waterval eerder een straaltje uit een kraan te zijn. We proberen er het beste van te maken en zwemmen in de lagune tussen de vissen, doen een babbeltje met de Cubanen en maken veel plezier terwijl we vanop de hoge rotsen in de lagune springen.

Santa Lucia

Een nog grotere leugenaar ontmoeten we als we met ons vieren opnieuw een taxi nemen naar Santiago de Cuba (want de bus is voor de komende twee dagen volgeboekt). Onderweg vragen we de taxichauffeur naar een mooie duikplaats en hij raadt ons zijn geboorteplaats Santa Lucia aan, één van de weinige plaatsen ter wereld waar je kan duiken met haaien zonder kooi. Dit lijkt ons interessant een aangezien Santa Lucia op de weg naar Santiago de Cuba ligt, biedt hij aan om ons daar af te zetten en ons twee dagen later opnieuw op te pikken en ons naar Santiago de Cuba te brengen.
We onderhandelen over de prijs en hij dropt ons in een casa particular waar we reeds iets meer dan de helft van de afgesproken prijs betalen. Julie en Etienne krijgen de volgende ochtend hun eerste duiklessen in het zwembad van het vijfsterrenhotel Las Brisas en in de namiddag ga ik samen met hen duiken naar het scheepswrak Altagracia dat gezonken is in 1886. Duiken met haaien staat vandaag niet op het programma wegens de stroming en de getijden, misschien toch maar best, want ik weet niet zeker of ik zou durven duiken met deze beestjes ;) Tim slaat deze keer het duiken over, want wegens de ruwe paardrijtocht in Trinidad is de pijn in zijn ribben verergerd. Heel jammer voor hem, want duiken in de buik van een scheepswrak dat overgroeid is met koralen is echt de max!
Bij het duiken ontmoeten we twee Fransmannen die verblijven in het vijfsterrenhotel en kletsen nog gezellig na op het strand terwijl zij ons trakteren op uit het hotel gesmokkelde hamburgers, frieten en de ene piña colada na de andere! Chanceke! :)
De rest van de avond spenderen we met de hele familie in de casa particular, nog meer piña colada's en het beste Cubaanse eten bereid door chefkok Enrique van het hotel die toevallig ook de chef des huizes is.
Dankzij Enrique krijgen we Cuba ook te zien door de ogen van de Cubanen. Hij vertelt ons over het communisme en de pogingen van Raul Castro om Cuba te veranderen, toont ons de voedselcoupons waarmee nog steeds gewerkt wordt en waarbij elk gezin maandelijks dezelfde hoeveelheid rijst, zout, suiker, olie,… krijgt en kan tijdens dit gesprek zijn ongenoegen over de Cubaanse regering niet wegsteken.
Ik had ook gelezen in de RoughGuide (die we kregen van Janet en van toerist tot toerist wordt doorgegeven vanuit Casa Iraida) dat je in Santa Lucia met wat geluk 's nachts het fluorescerende plankton kan bewonderen vanop de zee. Als ik vraag aan Enrique of we vannacht een boottochtje kunnen regelen, legt hij uit dat de boten 's nachts niet uitvaren uit schrik dat ze gekaapt zouden worden door Cubanen die willen vluchten naar de VS. Ook Orestes, de heer des huizes uit onze casa in Viñales, vertelde ons vele verhalen over mensen die proberen vluchten met de boot en daardoor vaak omkomen tijdens de gevaarlijke overzeese tocht. Vele medehonkbalspelers zijn in zijn gloriejaren gevlucht naar de VS omdat ze daar beter betaald werden en zijn ondertussen rijk, maar hiervoor moesten ze wel hun familie opgeven. Triestige verhalen. De Cubanen zitten letterlijk gevangen op hun eiland en blijven een verloren gegane Argentijnse held adoreren alsof hij ooit nog zou herrijzen.

De volgende ochtend staan we plichtsgetrouw om 7 uur op en wachten op onze taxichauffeur… die niet komt opdagen! Alweer belogen en bedrogen.
Met een andere veel te dure taxi vertrekken we twee uur later dan toch nog richting Santiago de Cuba. In Camaguëy beslissen we niet meer naar Santiago de Cuba te vertrekken, wegens te weinig tijd. We zouden te ver moeten rijden om er slechts een dag of twee te verblijven en willen niet riskeren onze vlucht uit Cuba te missen.
Daardoor scheiden onze wegen en nemen we afscheid van Julie en Etienne.
Alsof het nog niet genoeg geweest is, moeten we in Camaguëy weer enorm ons best doen om een taxi te bemachtigen voor een redelijke prijs (de dure Azulbus vertrekt pas om 23u en een busticket met lokaal vervoer kan je als toerist niet kopen, tenzij je een studentenkaart kan voorleggen) en 2 uur later vertrekken we volledig gestrest eindelijk met de taxi richting Santa Clara.
Janet zei ons in Havana "Cuba makes a strong traveller weak and a weak traveller strong" en gelijk had ze. Als je geld hebt en met je eurobriefjes staat te zwaaien, bedienen de Cubanen je op je wenken, maar ben je backpacker en let je op je uitgaven, dan is reizen hier een pak moeilijker dan in bijvoorbeeld Zuid-Amerika.

Santa-Clara

Moe van al dat ronselen en constant alert te moeten zijn of ze je afzetten of niet, hebben we in Santa Clara niet veel zin meer om onze casa particular nog te verlaten. Maar aangezien we in de stad zijn waar Ché Guevara één van zijn vele guerilla's gevoerd heeft en er uiteindelijk ook begraven werd, wandelen we naar zijn graf en bezoeken we het museum waar we veel bijleren over deze volksheld. Dezelfde avond ontmoeten we Cubaan Kiké op het plein waarmee we interessante gesprekken voeren over het vroegere en het huidige Cuba, de politiek en de invloed ervan op het dagelijkse leven. We gaan samen een lekker koffietje drinken, eten zoals locals uit een bakje op het plein en kopen lekkere Cubaanse fruitwijn. We genieten vooral van het feit dat we dan toch één local ontmoeten die gewoonweg een gezellige avond met ons wil beleven, zonder meer.
Jammer genoeg worden we bij thuiskomst in onze casa alweer ontnuchterd wanneer blijkt dat onze smartphone gestolen werd uit onze kamer!
De volgende dag blijven we in onze kamer uit protest en bekijken we ironisch genoeg de film "Kill the gringo" op onze tablet :)

Havana

We zijn terug waar we begonnen zijn, in Havana, en tegen onze verwachtingen in, met een nog slechter gevoel over Cuba, heel erg jammer is dat. De laatste dagen slapen en relaxen we vooral. We nemen een classic taxi waarbij luide reggaeton-muziek uit de boxen schalt naar de oude stad en laten de Cubaanse gezelligheid en laid-back sfeer op ons afkomen.
Op het pleintje praten we wat met een local en doen ons best om de vele ronselaars te negeren of met een lach af te wimpelen. Maar wat we vooral doen, is auto's kijken. Nergens anders in Cuba kan je zoveel classic cars in de straten zien cruisen als in Havana, zalig is dat! Tim voelt zich als in het auto-salon van de jaren '50-'60 en probeert het bouwjaar van vele auto's te raden. Wanneer hij praatjes doet met de eigenaars, heeft hij vaak gelijk over het bouwjaar, zo ken ik hem :) Ook zijn camera doet zijn werk en probeert de blinkende carrosserie vanuit zoveel mogelijk hoeken in te blikken.
Toch nog een mooie manier om af te sluiten, want de classic cars zijn één van dé redenen waarom we Cuba bezochten.