Neenee, rechts rijden! Het begon al goed aan de grens van Rwanda. Na negen maanden zijn we het wel gewoon om aan de linkerkant te rijden. Zo gewoon zelfs dat we ons er een paar keer aan moeten herinneren dat er in Rwanda, net zoals in België, aan de rechterkant wordt gereden.

En rechts rijden is niet het enige wat Rwanda van zijn vroegere kolonisator had overgenomen, tot voor kort was het Frans naast het Kinyarwanda de belangrijkste officiële taal. Het is nog maar enkele jaren geleden dat Rwanda het Frans afvoerde als voertaal in de scholen en bedrijven. Sindsdien is English the way to go! De hoofdreden die gegeven wordt voor deze drastische verandering is Rwanda's lidmaatschap in de Oost-Afrikaanse unie, waar voornamelijk Engels wordt gesproken. Meer onderhuids speelt ook nog het verwijt aan het Franstalig regime, dat ten tijde van de genocide steun zou hebben gegeven aan de Hutus.

Maar de overgang is geen onverdeeld succes is. Het lijkt allemaal een beetje kunstmatig. Er wordt van de mensen verwacht dat ze Engels spreken, en de mensen doen het ook, maar in veel gevallen blijft het beperkt tot een paar hakkelige zinnetjes. De politiebeambte aan de grens had wel al het zinnetje "give me soda" vanbuiten geleerd. Wanneer we overschakelen in het Frans, verloopt de conversatie een pak vlotter. De Rwandezen delen gelukkig ook nog een andere taal: Kinyarwanda. Of deze taal zorgt voor genoeg eenheid in het land is nog maar de vraag!

Want de Rwandezen dragen een gruwelijk verleden met zich mee. Je zou het niet denken als je door de propere straten en vredige dorpjes van het land rijdt of als je met de open, intelligente Rwandezen praat. Maar nog geen 20 jaar geleden werd ongeveer twintig procent van de bevolking door hun eigen landgenoten op gruwelijke wijze afgeslacht. Ik ga hier niet de hele geschiedenis van de Wahutu en de Watutsi uit de doeken doen, daarvoor zijn er geschiedenisboeken, of wikipedia. Maar met een zorgvuldig geplande moordpartij werd in 1994 geprobeerd om de volledige populatie van Watutsi uit te roeien. Dit drama kwam er na lange etnische spanningen tussen de Watutsi-minderheid die eeuwenlang de belangrijke posities in handen en de Wahutu-meerderheid, die lange tijd nauwelijks toegang hadden tot goede scholing en jobs. In de jaren 60 namen de Wahutu de macht over van de Watutsi, waarna verschillende vergeldingsacties tegen de Watutsi plaatsvonden. Maar het was pas in 1994 dat de ware genocide losbarstte. In de maanden vooraf werd met propaganda in pamfletten en via een radiostation de haat tegen de Watutsi aangewakkerd, werd een grote lading machetes verdeeld onder de bevolking en werden lijsten opgesteld met namen van de te verdelgen "kakkerlakken". In een periode van 100 dagen werden naar schatting tussen 500.000 tot 1.000.000 mensen vermoord. Onder de slachtoffers waren vooral Watutsi, maar ook de gematigde Wahutu die weigerden hun buren en vrienden te vermoorden, werden niet gespaard. De betrokkenheid van zoveel "gewone" mensen, maakt het samenleven tussen de twee bevolkingsgroepen ook nu nog moeilijk. Maar de mensen zijn wanhopig op zoek naar vrede. Overal in het land zijn er memorials opgericht om de genocide te herdenken, en overal klinkt e boodschap: "never again". In Butare, in het Zuiden van het land, bezochten we een van die memorials. De memorial ligt in de gebouwen van een technische school buiten de stad. Hier werden 45000 mensen naartoe gelokt, met de illusie dat ze daar veilig zouden zijn, enkel om daarna koelbloedig afgemaakt te worden met granaten en machètes. Enkele honderden lichamen werden opgegraven, bewaard met behulp van gebluste kalk en opgebaard in de kamers van de school waar ze gedood zijn. De aanblik van kamers vol lichamen van kinderen, baby's, mannen en vrouwen, soms met afgehakte ledematen,...het kan niemand onberoerd laten. Hopelijk heeft het shock-effect ook het juiste effect, en zal dit ook echt nooit meer gebeuren.

De memorials waren eigenlijk de belangrijkste reden voor ons bezoek aan Rwanda. Maar wat ook nog op ons verlanglijstje stond, was het Kivu-meer. De dag voordat we Rwanda binnenreden, hadden de Congolese M23-rebellen de stad Goma ingenomen, enkele kilometers van de Rwandese grens en de gevechten hadden ook net over de grens slachtoffers gemaakt. De kans dat er ons iets zou overkomen, was miniem, maar toch hadden we het gevoel dat we de grensstreek in het Noorden van het meer nu maar beter vermijden.

Rwanda is niet echt uitgerust voor kampeerders en dat merken we ook in Kibuye, een stadje aan het meer. Ook hier worden absurde bedragen gevraagd om ergens op een parking te staan. In het donker en in de gietende regen vinden we uiteindelijk toch een plaatsje bij het katholieke St Jean-guesthouse, waar we kamperen op de parking. 's morgens kunnen we genieten van een prachtig zicht over Lake Kivu, en dit onder begeleiding van het geklop van de hamers en de beitels van de werkmannen die steen voor steen de parking rond onze auto uitkappen. Terwijl we ons ontbijtje eten onder de blikken van een tiental mensen, weten we dat ons bezoek aan Rwanda eerder een blitzbezoekje zal zijn..

Na zes weken Oeganda, heeft het groene heuvelachtige landschap van Rwanda niet echt veel verrassingen voor ons in petto. Maar toch zijn er subtiele verschillen: de heuvels zijn nog meer dan in Oeganda verbouwd tot terrassen en de lemen hutjes met oude stenen dakpannen en zonnebloemen geven ons het gevoel door de heuvels in Italië of Zuid-Frankrijk te rijden. Jammer genoeg geen wijnboeren hier, we moeten het stellen met flessen Primus-bier van 750 ml! Foto's van deze duizend heuvels hebben we niet. Eventjes een foto- of andere tussenstop maken langs de weg is niet evident, nog voor we stilstaan zijn we al omringd door een bende kinderen, die om geld, pennen, flessen,...vragen. En als we wegrijden moeten we goed kijken of er niet ergens eentje op ons dak is geklommen.

Wat ook enorm opvalt in Rwanda, is de properheid en de discipline in het land. De straten liggen er kraaknet bij, er slingert geen plastic zakje rond (plastic is verboden in het hele land!), iedereen draagt een helm op de brommer en soms worden zelfs de snelheidsbeperkingen gerespecteerd! Zelfs de hoofdstad Kigali is een verademing tegenover andere Afrikaanse hoofdsteden. Maar bij onze tweede doortocht was het wel extreem rustig: er reed geen enkele auto door de straten van Kigali! We hadden het al opgemerkt op de weg naar Kigali: overal waren grote groepen mensen aan het werken: wegen schoonmaken, putten vullen, gebouwen herstellen,...Blijkbaar was het Umaganda-day: één zaterdag per maand wordt het dagelijkse leven stilgelegd, is alles gesloten en moet iedere burger - van het kleinste dorpje tot in de hoofdstad, van boerke tot president - een dag werken voor zijn of haar gemeenschap. Elke gemeenschap kiest zelf aan welk project ze die maand zullen werken. Het was alvast indrukwekkend om te zien!

Onze laatste nacht in Rwanda kamperen we aan Lake Muhazi, waar ook president Kagame zijn landgoed heeft. We slapen op de gazon van Jambo Beach Pleasure, de naam zegt al genoeg: een karaoke-bar met spiegelmuren, een kraanvogel aan een touwtje en een bende dronken rijkeluiskindjes die die arme Tanya zo hard mogelijk treiteren voor de foto. Tijd voor ons om te vertrekken!

We wilden Rwanda absoluut gezien hebben, maar het had voor ons persoonlijk niet zo veel te bieden. De hoge prijzen en het gebrek aan leuke betaalbare slaapplaatsen, hebben ons een beetje sneller dan gepland naar Tanzania gejaagd. Ook al gaven de "Colruyt-everyday" producten in de supermarkt ons een beetje een thuis-gevoel, het bleef dus bij een blitzbezoekje van vier dagen.