Profile
Blog
Photos
Videos
Vandaag gaan Yvonne en ik naar Skopje. Yvonne rijdt per huurauto van het Meer van Ohrid naar de hoofdstad, terwijl ik het vliegtuig pak van Amsterdam, via Belgrado. Het lijkt een race van Top Gear.
Beide vluchten met Air Serbia hebben helaas een uur vertraging. Bovendien heeft de eerste vlucht forse turbulentie van Zagreb tot de tussenlanding in Belgrado. Een jonge vrouw op mijn rij moet overgeven, maar een jongetje achter ons vindt het juist heel leuk doordat de windzakken hem doen denken aan 'zwerkbal' van Harry Potter.
Ondertussen wint Yvonne de race. Ze staat al een tijdje te wachten op het Aerodrom Aleksander Verili Skopje als ik land. Op de luchthaven volgen we een grote Macedoniër die ons een taxi aanbiedt, maar een gewone auto blijkt te hebben. Vooruit dan maar. We worden wel een beetje zenuwachtig als hij niet de oprit naar Skopje neemt maar een slecht verhard weggetje langs een verlaten industrieterrein. Ik stel me voor hoe we straks in ons ondergoed langs de weg worden achtergelaten, met een kogel door ons hoofd. Na een tijdje belanden we alsnog op de snelweg, honderd meter voorbij de tolpoortjes. Dat scheelt de chauffeur 40 dinar, ongeveer 70 eurocent. Dat is een kleine buit.
Ongeveer een half uur later zijn we in het centrum van Skopje. In de rivier de Varda heeft de Senigallia, een betonnen hotel in de vorm van een zeventiende-eeuwse gallei, haar loopplank voor ons uitgelegd. In de receptie hangt een replica van een schilderij met een groot Nederlands schip in de haven van, vermoedelijk, Constantinopel. Vanaf het bovendek van ons eigen schip hebben we uitzicht over de resultaten van Skopje 2014, het megalomane bouwproject dat zes jaar geleden is gestart en twee jaar geleden klaar had moeten zijn.
Er is hard gewerkt om de voorheen lege oevers van de Varda vol te plempen met neo-neo-classicistische bouwwerken, volgens sommige architectuurkenners met "historistische kitsch". Een fraai voorbeeld is het Archeologisch Museum, met aan de voorzijde ongeveer twintig Ionische zuilen van twintig meter hoog, een grote timpaan (driehoekig gevelstuk) en een koepel op beide vleugels. Achter de zuilen gaat een glazen pui schuil, en daarachter zesduizend artefacten die bewijzen dat Macedonië een eigen geschiedenis heeft en dus beslist géén Griekenland is.
De laatste jaren zijn twintig van dit soort 'klassieke' bouwwerken neergezet, evenals een handvol bruggen en een paarhonderd standbeelden, vooral van Macedonische vrijheidsstrijders en helden. Het grootste beeld is van Alexander III de Macedoniër, alias Alexander de Grote, die een stukje zuidelijker is geboren en derhalve ook wordt geclaimd door de Grieken. Vlakbij het centrale plein staat een krachtig beeld van een man die voorover gebogen op zijn paard zit, met een revolver in de hand van zijn gestrekte rechterarm. Het is Vasil Chekalarov, volgens specialisten een "wrede maar competente" generaal die kort voor WO I vocht in beide Balkan-oorlogen, eerst samen met de Grieken tegen de Ottomanen en daarna schouder aan schouder met de Bulgaren tegen de Grieken. Skopje 2014 wil niet alleen de stad een aantrekkelijker aanzicht geven, na zeventig jaar geknars van socialistische betonmolens, maar ook de Nationale identiteit van Macedonië verstevigen.
Skopje 2014 is een initiatief van VMRO-DPMNE, een conservatieve partij met nationalistische trekjes die al bijna vijftien jaar regeert. Vorig jaar heeft de premier van de VMRO, Nikola Gruevski, socialistische oppositieleider Zoran Zaev beschuldigd van de voorbereiding van een staatsgreep. Direct na zijn arrestatie maakt Zaev bewijs openbaar dat de premier corrupt is en 20.000 Macedoniërs laat afluisteren. Het gaat om ongeveer één op de honderd inwoners, waaronder politici, rechters, journalisten en activisten. Er volgen grote demonstraties, met als gevolg het aftreden van premier Gruevski en het uitschrijven van nieuwe parlementaire verkiezingen.
In maart van dit jaar blijkt vervolgens dat ongeveer een half miljoen Macedoniërs staan ingeschreven als stemgerechtigd, terwijl ze al lang zijn overleden of geëmigreerd. Een maand later verleent de president amnestie aan zestig verdachten in de afluisterzaak, waaronder ex-premier Gruevski. Tot vorige maand zijn er grote demonstraties, zowel voor als tegen de regering. In het kader van een "gekleurde revolutie" gooien demonstranten verfbommen tegen de nieuwe gebouwen van Skopje 2014. Erg jammer, want ze veroorzaken veel onherstelbare schade aan het nieuwe gezicht van de stad, want de verf is in het marmer getrokken. Zoals een Macedoniër tegen ons zegt: "Een eenling was naar de gevangenis gegaan, maar tienduizend mensen kunnen dit ongestraft doen." Het lijkt me het beste als Gruev en Zaev beiden ergens in de bergen gaan wonen.
De stad is niet alleen verdeeld over politiek, er is ook een scheiding tussen oud en nieuw. Tegenover het nieuwe centrum ligt aan de noordelijke kant van de Varda het oude Ottomaanse stadshart. We wandelen door smalle straten met kinderhoofdjes, langs shisha-cafés, moskeeën en hamams, naar de grote overdekte bazaar. We horen mensen "insha'allah" zeggen en "salaam aleikum". Vanwege de verijdelde coup in Turkije staan televisies op terrassen hard aan, mensen stoppen om te kijken en met elkaar te spreken over het nieuws. Bij een antiekwinkel kopen we een prachtige apparaatje van blik uit de tijd van Chroestjew; een kleine kalender met plaatjes van de stad Odessa.
Zaterdag gaan we mee met een kleine rondtour van Tonio, een vriendelijke en intelligente gids. We gaan eerst naar het zestig meter hoge kruis op de berg Vodno. Daarna bezoeken we een prachtige Byzantijns kerkje, met muurschilderingen die worden beschouwd als de start van de Renaissance - twee eeuwen voor die zou zijn begonnen in Italië. We lunchen bij het mooie stuwmeer een eindje buiten de stad. De volgende dag hangen we nog wat op een van de vele terrassen. Dan nemen we een taxi naar de luchthaven. Als afscheid zing ik "Skopje, Skopje di Skop" op de wijze van Afar l'amore comincia tu.
- comments